طراحی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا با رویکرد فازی (مطالعه موردی: شرکت لعاب یاس فارس)

این پژوهش به بررسی و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از به کارگیری سه روش هزینه یابی سنتی، هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا و هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی برای محاسبه بهای تمام شده محصولات در شرکت تولیدی لعاب یاس فارس می پردازد. سه فرضیه مطرح شده در این تحقیق به این شرح است: فرضیه اول، بین اطلاعات بهای تمام شده محصولات براساس سیستم هزینه یابی سنتی و بهای تمام شده براساس سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا تفاوت معنی داری وجود دارد. فرضیه دوم، بین اطلاعات بهای تمام شده محصولات براساس سیستم هزینه یابی سنتی و بهای تمام شده براساس سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی تفاوت معنی داری وجود دارد. و فرضیه سوم، بین اطلاعات بهای تمام شده محصولات براساس سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا و بهای تمام شده براساس سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی تفاوت معنی داری وجود دارد. برای رسیدن به این فرضیه ها، از روش های میدانی و کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده است. اطلاعات جمع آوری شده در هر سه روش سیستم هزینه یابی پیاده سازی شد و سپس نتایج حاصل، تجزیه و تحلیل گردید. به منظور تأیید یا رد فرضیه های پژوهش، فرضیه ها با استفاده از آزمون های آماری پارامتریک و ناپارامتریک مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تفاوت معنی داری بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی سنتی و روش هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا وجود دارد. همچنین بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا و هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی تفاوت معنی داری وجود دارد. اما نتایج حاکی از آن بود که تفاوت معنی داری بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی سنتی و روش هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی وجود ندارد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا با استفاده از معادلات و محرک های زمانی می تواند تخصیص بیش از حد یا کمتر از حد هزینه های سربار را شناسایی کند و بهای تمام شده محصولات را به صورت دقیق تر و صحیح-تری بدست آورد. و در نهایت با توجه به اندازه گیری ظرفیت بلااستفاده در این سیستم(tdabc)، مدیران قادر به ارزیابی عملکرد دوایر شرکت خواهند بود.